حسین تربتیتربتی، حسین، از علمای امامیه در قرن سیزدهم، صاحب آثاری در فقه و کلام و اصول و حدیث است. ۱ - مشخصاتاز تاریخ تولد وی اطلاعی در دست نیست، در تربت حیدریه به دنیا آمد و بعدها ساکن سبزوار شد و زعامت دینی داشت. ۲ - درگذشتوفات او را بعد از ۱۳۰۰ ذکر کرده اند. [۱]
جزء۱، قسم ۲، ص ۴۹۸، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء۱: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
[۲]
عبدالرحمان بن نصراللّه مدرس، تاریخ علماء خراسان، ج۱، ص۲۶۷، چاپ محمدباقر ساعدی خراسانی، مشهد ۱۳۴۱ ش.
۳ - فرزندانپسرش محمدتقی تربتی (متوفی ۱۳۳۰)، صاحبِ مقدمة الواجب و حاشیة التعادل و التراجیح من الرّسائل، از فضلای عصر خود و از شاگردان میرزامحمدحسن شیرازی معروف به مجدّد شیرازی (متوفی ۱۳۱۲) بود. [۳]
جزء ۱، قسم ۱، ص ۲۳۹، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء۱: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
[۴]
جزء ۱، قسم ۲، ص ۴۹۸، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء۱: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
۴ - تالیفاتآثار حسین تربتی عبارت‌اند از: الاجتهاد و التقلید که کتابی بزرگ است و در آن از حقیقت ایمان و کفر نیز بحث شده است [۵]
امین، ج۵، ص۴۶۳.
[۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱، ص۲۷۱، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
الرّد علی من ادّعی قطعیّة صدور الاحادیث المرویّة فی الکتب الاربعة، کتابی در نفی نظریه اخباریان درباره قطعی الصدور بودن روایات کتابهای چهارگانه حدیثی شیعه ، که آن را در ۱۲۹۶ نوشته است [۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۰، ص۲۲۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
المحاکمات بین المحققین الاصولیین، کتابی در اصول فقه که در آن به داوری میان آرای میرزاابوالقاسم قمی (صاحب قوانین )، محمدتقی حائری اصفهانی (صاحب هدایة المسترشدین ) و برادرش محمدحسین حائری اصفهانی (صاحب فصول ) پرداخته است [۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۰، ص۱۳۳، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۹]
جزء۱، قسم ۲، ص ۴۹۸، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء۱: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
شرح الروضة البهیّة که شرحی است بر شرح لمعه شهیدثانی (متوفی ۹۶۶) [۱۰]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۳، ص۲۹۳، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۱]
عبدالرحمان بن نصراللّه مدرس، تاریخ علماء خراسان، ج۱، ص۲۶۷، چاپ محمدباقر ساعدی خراسانی، مشهد ۱۳۴۱ ش.
شرح دعاء النّدبة، که در آن به رد بابیگری و بهاییگری و اثبات عقیده به رجعت و رد منکران آن نیز پرداخته است [۱۲]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۳، ص۲۶۰، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۳]
کحاله، ج۳، ص۳۱۷.
و رساله‌هایی در باره وقف و نکاح و رضاع . [۱۴]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۴، ص۲۹۸، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۵]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۵، ص۱۳۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
به گفته آقابزرگ طهرانی ، اکثر آثار تربتی به خط خودش نزد یدعبداللّه برهان (متوفی ۱۳۸۴)، از فضلای سبزوار ، بوده است. [۱۶]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱، ص۲۷۱، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۷]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۰، ص۲۲۶، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۸]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۳، ص۲۶۰، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۱۹]
محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۳، ص۲۹۳، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
[۲۰]
جزء ۱، قسم ۳، ص ۱۱۹۶، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء۱: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
۵ - فهرست منابع(۱) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳. (۲) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة، جزء۱: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴. (۳) امین. (۴) کحّاله. (۵) عبدالرحمان بن نصراللّه مدرس، تاریخ علماء خراسان، چاپ محمدباقر ساعدی خراسانی، مشهد ۱۳۴۱ ش. ۶ - پانویس
۷ - منابعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تربتی»، شماره۳۴۲۵. |